Risico's werknemer

Mogelijke risico's voor de werknemer:

Het belangrijkste risico voor een werknemer die in het zwart werkt, is dat hij daardoor niet de sociale bescherming geniet verbonden aan het werknemersstatuut. Daardoor bevindt de werknemer zich in een zwakke positie tegenover zijn werkgever voor wat betreft meerdere aspecten van zijn tewerkstelling. Bijvoorbeeld:

Hij bevindt zich in een zwakke onderhandelingspositie voor het vragen van opslag, voor zijn vakantierechten, het recht op promotie, opleidingen en ten aanzien van een mogelijk ontslag. Een reguliere werknemer kan bijvoorbeeld in bepaalde gevallen ontslagbescherming genieten.
Er zal veel minder aandacht gaan naar de arbeidsveiligheid, met alle risico’s daaraan verbonden.
In geval van een arbeidsongeval zal dit niet aangegeven worden waardoor de werknemer geen schadeloosstelling kan bekomen.

De zwartwerker bouwt niet dezelfde sociale rechten op als een reguliere werknemer, waardoor hij in bepaalde gevallen geen aanspraak kan maken op bepaalde socialezekerheidsuitkeringen, of slechts op lagere socialezekerheidsuitkeringen dan in het werknemersstatuut. Bijvoorbeeld:

Hij zal geen aanspraak kunnen maken op een werkloosheidsuitkering.
Hij zal lagere pensioenrechten opbouwen.

Een zwartwerker of zelfs een aangegeven werknemer of een zelfstandige, die een inkomen uit arbeid ten onrechte cumuleert met uitkeringen (een werkloosheidsuitkering, ziekte-uitkering, pensioen), loopt het risico daarvoor een sanctie opgelegd te krijgen in de vorm van:

De eis tot terugbetaling van de ten onrechte betaalde uitkeringen.
De schorsing van de uitbetaling van de uitkeringen voor de toekomst gedurende een bepaalde periode.
Het verlies van het recht op de betaling van de uitkeringen.

Er is een sanctie mogelijk (strafrechtelijk of administratiefrechtelijk d.m.v. een geldboete) in het geval iemand door het voorleggen van valse stukken of onjuiste of onvolledige verklaringen ten onrechte een sociaal voordeel probeert te bekomen of te behouden of minder sociale bijdragen probeert te (laten) betalen. Er kan zelfs een (strafrechtelijke of administratiefrechtelijke) sanctie opgelegd worden wegens oplichting.

Hiernaast zal de rechter ambtshalve veroordelen tot terugbetaling van de ten onrechte verkregen sociale voordelen, vermeerderd met de verwijlintresten.

Een buitenlandse werknemer die hier illegaal verblijft, kan een bevel krijgen om het grondgebied te verlaten. Indien hieraan geen gevolg wordt gegeven, kan hij eventueel worden verwezen naar een gesloten instelling voor illegalen of een woonunit (voor families met minderjarige kinderen) met het oog op een gedwongen verwijdering van het grondgebied.

Er kunnen strafsancties opgelegd worden voor illegaal verblijf in België.

Tenslotte kunnen er ook fiscale gevolgen verbonden zijn aan zwartwerk. De werknemer loopt namelijk het risico dat er in de inkomstenbelasting een aanvullende aanslag gevestigd wordt, met boetes en verwijlintresten.